Tunceli'de vatandaşlar 'Kara Çarşamba' için bir araya geldi

Tunceli’de Alevilerce kutsal sayılan ve halk arasında Ana Fatma’nın Hazreti Hüseyin’in kara haberini aldığı gün olarak kabul edilen 'Kara Çarşamba' nedeniyle vatandaşlar, merkezde bulunan ve Pülümür ile Munzur çaylarının birleştiği Hızır (Gole Çetu) ziyaretine akın etti. Burada mumlar yakarak dua eden vatandaşlar yanlarında getirdikleri lokmaları Alevi dedesinin okuduğu gülbenkler eşliğinde pay etti.

Munzur Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Alevi Dedesi Kadir Bulut, Kara Çarşamba inancına ilişkin açıklamalarda bulundu. Nevruzdan bir önceki haftaya halk arasında 'Kara Çarşamba' dendiğini belirten Bulut, "Kelime olarak farklı ifade edilse de Kara Çarşamba bizim inancımızda farklı birkaç anlama gelmektedir. Birinci anlamı hazreti Ana Fatma’ya Hazreti Hüseyin’in şehadetinin iletildiği gün olduğuna inanılır. Hazreti Ana Fatma bugün banyosunun kazanını yakarken Hazreti Hüseyin’in kara haberini almıştır ve kazanı ters çevirmiştir. Ve Çarşamba günleri Dersim kadim inancına baktığımızda banyo da yapılmaz. Hazreti Ana Fatma’nın kara haberi aldığı gün olarak genellikle yerel halk içinde inanılıyor. Bununla birlikte Kara Çarşamba tabi bu bölgenin kadim bir inancı olarak da Hak dünyayı oluştururken kötülükleri, olumsuzlukları, uğursuzlukları oluşturduğu gün Kara Çarşamba olarak inanılır. Bundan dolayıdır ki Kara Çarşamba günü çıralar yakılır, lokmalar verilir. Bir boyunca cümle kötülüklerin, cümle uğursuzlukların uzak kalması Cenab-ı Hak’tan niyaz edilir” dedi.

Kara Çarşamba’nın bir diğer anlamının zemheriden çıkış olduğunu ve Nevruz'un karşılanması olduğunu kaydeden Bulut, "Zemheri dediğimiz kara kış, zorlu kışın çıkmasının ardından Nevruz'un karşılanmasıyla beraber artık zorluklar geride kalmıştır. Bir yıl boyunca da bereketin, huzurun, sağlığı gelmesini ifade etmektedir. Tabi ki bu bölgedeki kadim inançlarda Ezidiler’de de Kırmızı Çarşamba var. Nisan ayının ilk çarşambası. Burada Cenabı-ı Hak dünyayı oluşturduğu gün olduğuna inanılıyor. Çarşamba ile ilgili Mezopotamya’nın, Anadolu’nun kadim inançlarında çok farklı manalar da ifade etmektedir. İran’ın kadim inançlarında Tanrı’nın dünyayı oluşturmaya başladığı gün olarak ifade edilir. Kutsal metinlerde, semavi dinlerde Cuma, Cumartesi, Pazar nasıl kendilerine göre kutsal ise, önemli bir gün ise, Kara Çarşamba da bu bölgenin kadim inancı içerisinde önemli bir gün olarak hala da anılmakta ve yaşatılmaktadır” diye konuştu.

"Bu kadim inanç yaşatılmalı"

Munzur Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Alevi Dedesi Kadir Bulut, bu kadim inancın yaşatılması gerektiğine vurgu yaparak, “Biz gençler olarak, sivil toplum kuruluşları, aydınlar, inanca hizmet edenler olarak toplumun bu kadim değerlerinin yaşatılması taraftarıyız. Kara Çarşamba'dan sonra Hevtemal ve Nevruz başlıyor. Dersim’deki inanç takvim içinde önemli bir yere sahiptir Kara Çarşamba. Bir yıl boyunca uğursuzlukların, huzursuzlukların uzak tutulmasının Cenabı-ı Hak’tan niyaz edildiği gündür. Bu günlerde özellikle kuşburnunun bizim önemli simgeselliği vardır. Kuşburnu hazreti Ana Fatma’yı temsil eder. Eskiden kuşburnu bir halkalar içinden geçirilirken kişiler o halkadan geçirilerek uğursuzlukların, nazarın def edileceği inanıcı hakimdir. Aynı zamanda bu günde gözelerden, temiz su kaynaklarından sular alınıp evlere serpilir. Ahırlara veya davarın üzerine okunmuş su, okunmuş tuz serpilir. Bununla birlikte bacaların üzerine taşlar konulur. Üç ya da yedi gün sonra taşlar kaldırılır altında kimin böcek, karınca varsa o yıl onun bereketli olacağına inanılır. Pirler, dedeler iplere bakarlardı dualar okurlardı o yıl kurtların veyahut yaban hayvanlarının ağızları bağlanırdı davara zarar vermemesi için. Bunlar kadim inançlardır. Bunlar simgesel manası derin olan inançlardır. Kara Çarşamba hala Dersim coğrafyası Doğu Anadolu, Muş, Varto, Bingöl, Sivas hala bu bölgelerde yaşatılmaya çalışılıyor. Hala biz bu değerleri yeni nesillere aktarmaya çalışıyoruz. Bizim inancımızda kilit noktalardan biridir” şeklinde konuştu.

Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Tunceli Şube Başkanı Ali Ekber Kaya ise etkinlikte yaptığı konuşmada, “Burası Gole Hızır. İnsanlarımız, yoksullarımız, canlarımız gelir derdimizi kutsallarımıza yakarırız. Onlardan medet umarız. Onlardan barış, kardeşlik dileriz. Bizim inancımız, dostluk, barış ve sevgi inancıdır” ifadelerini kullandı.